juiste belichting: waarom correctie met stops

[kiran]

als ik de exif van de meeste foto's bekijk hebben verreweg de meeste foto's een belichtingscorrectie van - 1/3 of -2/3 stop of meer. Ik zie vrijwel geen belichtingscorrectie de andere kant op dus + 1/3 of meer.
is er een reden dat niet de belichting van de camera wordt gevolgd.? En waarom wordt onderbelichtingscorrectie dan veel meer toegepast dan overbelichtingscorrectie ?

[Piet van Vroonhoven]

Onderbelichten kun je bijvoorbeeld doen om uitgebeten witte partijen te voorkomen. In een overbelicht (wit) deel van een foto krijg je nooit meer detail terug, een onderbelicht deel is meestal goed op te halen.

[MartinPhili]

Als je onder belicht heb je veel minder snel kans dat je hooglichten overbelicht worden. Overbelichte foto's zijn niet meer te redden, daar zit echt geen detail meer in.
Onderbelicht is veel minder destructief, met behulp van beeldbewerkingsprogramma's kun je uit onderbelichte foto's best nog veel detail halen, vooral als je werkt met RAW bestanden.
Er is wel een stroming die het z.g. rechts belichten propageert. Als ik het goed heb is de amerikaan Ansel Adams daar een frontman voor geweest. Hier gaan ze er van uit dat je een foto zodanig sterk belicht dat het histogram van je foto zoveel mogelijk rechts zit, dus sterk BElichte foto's echter zonder dat ze overbelicht zijn. Het argument hierachter is dat het omlaag brengen van de belichting op de computer veel minder destructief is en minder ruis oplevert dan andersom. Bovendien hou je sneller doortekening in je donkere partjen.
Martin

[Piet van Vroonhoven]

Dat Ansel Adams dat rechts fotograferen propageerde klopt. Hij had nog gelijk ook, maar in zijn betoog gaat het om fotograferen op film. Digitaal fotograferen moet je meer vergelijken met het maken van dia's. Ansel Adams kon dit niet weten, tenslotte is hij in 1984 overleden en heeft hij waarschijnlijk nooit een digitale foto gemaakt.

[ravon]

Er is wel een stroming die het z.g. rechts belichten propageert. Als ik het goed heb is de amerikaan Ansel Adams daar een frontman voor geweest. Hier gaan ze er van uit dat je een foto zodanig sterk belicht dat het histogram van je foto zoveel mogelijk rechts zit, dus sterk BElichte foto's echter zonder dat ze overbelicht zijn.

Oftewel: zodanig belichten dat het dynamisch bereik van de sensor optimaal wordt benut. Nooit bij stilgestaan....

Het argument hierachter is dat het omlaag brengen van de belichting op de computer veel minder destructief is en minder ruis oplevert dan andersom.

Achteraf lichter maken komt neer op het versterken van het signaal en dan versterk je ook de ruis. Héél plausibel.

Dit was een leuk en leerzaam aha-moment. Dankjewel.

[boels069]

... maar in zijn betoog gaat het om fotograferen op film.

Nee, het gaat over belichten
Gaat ook voor digitaal op, zie bijvoorbeeld:
http://www.luminous-landscape.com/tutor ... ight.shtml

[ravon]

Bedankt voor de link, boels069. Daar was ik net naar op zoek.

[MartinPhili]

Als wellicht overbodige aanvulling: dat rechts belichten houdt in dat je 1 of meer stopjes over belicht.

[Piet van Vroonhoven]

@ boels. Het verschil met een negatief is dat je bij een negatief uit de bijna zwarte partijen bijna altijd nog iets aan detail kunt halen. Een overbelicht negatief is daarom goed bruikbaar. Zo'n histogram als in het voorbeeld, waarbij je aan twee kanten wat overhoud, krijg ik alleen maar bij bewolkt weer, dan zou overbelichten een optie zijn. Bij zonnig weer heb ik het hele bereik van de sensor nodig. Ik denk daarom dat je als je snel aan het werken bent, je veel beter iets kunt onderbelichten. Iets overbelichten kun je dan doen als je veel tijd hebt om een foto te maken en om hem eventueel over te maken.

[boels069]

@Piet van Vroonhoven:
Ik denk dat E2tR inderdaad alleen zin heeft als je de tijd hebt om het histogram te bekijken.
Zonder dat controlemiddel tast je qua belichting in het duister ( ) en overbelicht je snel.

[fistkikker]

Als wellicht overbodige aanvulling: dat rechts belichten houdt in dat je 1 of meer stopjes over belicht.

Dat ligt maar net aan je scene. Een scene met veel wit, wolken, zon e.d. moet je wellicht zelfs onderbelichten om 'to the right' te belichten. Het gaat er om dat je 't histogram zoveel mogelijk aan de rechterkant gevuld krijgt, zonder dat delen uitbijten. Meer rechts betekent meer data en da's beter.

Dus gewoon goed je histogram in de gaten houden.

Overigens klopt 't dat digitaal belichten meer weg heeft van schieten op dia dan schieten op film. Vooral als je 't in jpeg doet.

[ravon]

Ik heb zojuist wat plaatjes gemaakt in de Av stand met ISO 1600 en een diafgrama van 4,5 bij indirect halogeenlicht waarbij ik de belichting stapsgewijs van -2 naar +2 heb doorlopen.

Vervolgens opschroeven resp. terugschroeven van de helderheid in DPP tot de foto's er allemaal ongeveer even helder uitzien resulteert in een afname van de zichtbare ruis, opschroeven van de helderheid leidt tot een toename van de zichtbare ruis. Erg leerzaam.

Zou het niet handig zijn als de camera een functie zou bezitten die automatisch de belichting maximaliseert tot bijna overbelichten? In frequentieanalyzers waar ik mee werk bestaat zoiets al heel lang en heet het "autorange".

[sugarman]

Een oud vraagstuk.
Ik kan het mis hebben maar isse simpel

Een camera is een domme computer.

Als je een wit vlak op de "normale auto stand" gaat fotograferen dan denkt die computer: go, wat is het allemaal wit hier ik ga maar eens onderbelichten. NEE, we gaan overbelichten want "wit" is "wit" (helder).

En zo ook anders om met een zwart vlak.

Dus wat je kan doen als je een klein vliegtuigje wilt belichten met daarom heen heel veel lucht?
Overbelichten omdat die computer heel veel licht ziet en niet het licht wat op dat kleine vliegtuigje valt.

Wil je het licht meten wat op dat vlieftuigje valt dan kan je nog een spotmeting op je handpalm doen hoog in de lucht.
Zet die belichting vast en je hebt bijna de zelfde lichtval op dat kleine vliegtuigje.

Nadeel is dat de lucht te wit uit valt.
Het is maar wat je wilt natuurliijk.
Of de lucht goed belicht of het vliegtuigje.

[fistkikker]

@ravon: Kan, maar dan krijg je plaatjes die vrijwel altijd nabewerking nodig hebben. En camera's die plaatjes maken die je eigenlijk zo kunt gebruiken verkopen veel beter. Niet iedereen wil ieder kiekje door Camera Raw moeten halen. Camera's weten ook niet wat belangrijk voor je is in het beeld. Ze belichten daarom eigenlijk altijd ergens in het midden van je histogram.

Probeer maar een ander leerzaam eye opener oefeningetje: fotograafeer iets echt wits op de automaat. Fotografeer vervolgens iets zwarts op de automaat. Gek genoeg zal je op 't oog van beide in eerste instantie zeggen dat het een prima plaat is. Als je ze dan op de pc of in print naast elkaar legt, zul je zien dat ze even grijs zijn. En dat doet de automaat. Weet dat ding veel of je onderwerp wit of zwart is.
Een vrijwel zwarte scene zal je danook tot 2 stops moeten "onderbelichten" om 'm als zwart op je foto te krijgen, een vrijwel witte scene zal je tot twee stops moeten "overbelichten" om 'm wit te krijgen. Tussen aanhalingstekens, want je corrigeert de automaat, zodat je een correcte belichting krijgt. Dus eigenlijk ruimer of krapper belichten, niet over of onder.

Zo'n automaat is eigenlijk maar een dom ding. Daarom zweren veel prof's bij de M stand, zeker als je lerende bent. Als je dan daardoor licht leert 'zien', kan je de automaat ook beter voor je laten werken, met die -2 - +2 stops correctie.

[ravon]

Een functie die desgewenst het benutte dynamisch bereik maximaliseert lijkt mij voor iedere fotograaf handig omdat daarmee uiteindelijk minder ruis in de foto overblijft. Het feit dat "rechts belichten" door velen als gunstig wordt uitgelegd spreekt daarbij eigenlijk voor zichzelf.

De automaat gebruik ik nooit en wat ik hier bedoel heeft erg weinig met de automatische stand van de camera te maken. Het zou de werking van die automaat mogelijk wél verbeteren.

[fistkikker]

Als je op Av, Tv of P fotografeert gebruik je de automaat ook. En die doet m.i. wat jij zegt, maar probeert (geheel volgens fotografische traditie) het zwaartepunt van het histogram in het midden te krijgen, in plaats van zo rechts mogelijk. Wat jij voorstelt kan natuurlijk makkelijk, maar dan worden veel foto's veel te licht. Kan je makkelijk achteraf corrigeren, maar moet je dan wel doen. Als je gevorderd genoeg bent om je daar druk om te maken, kan je ook makkelijk zelf rechts belichten, lijkt mij de gedachte.

[ravon]

Met "automaat" bedoel ik dat groene vierkantje maar je hebt natuurlijk gelijk dat ik ook een automaat gebruik als ik Av instel. Zo gevorderd ben ik helemaal niet, ik leg een verband tussen iets wat ik uit mijn professionele leven goed ken en mijn fotografie liefhebberij.

Niet naar het histogram hoeven te kijken terwijl je bezig bent foto's te maken zou in sommige gevallen best handig kunnen zijn.

[fistkikker]

Lijkt me ook een prima menuoptie: auto-expose to the right in plaats van auto-expose to middle grey.

[kiran]

Mag ik iedereen hartelijk bedanken voor zijn/haar bijdrage op mijn vraag. ik ben weer wat wijzer geworden en zal het histogram goed in de gaten houden. ook zal ik eens div. foto's met verschillende belichting maken om het verschil op de afbeeldingen te zien.

[Canon Benny]

Hoi,

Ik lees dit: Dat de M-stand vaak boven andere standen wordt verkozen.
Echter, in de Av en de Tv-stand kun je ook je belichting compenseren.
Dus met andere woorden: Het maakt opzich niks uit, of je nu de Av, Tv of
M-stand gebruikt. Het ligt gewoon aan de situatie welke stand je gebruikt.

Persoonlijk gebruik ik ook veel de M-stand, maar ik wou dit even recht
trekken.

Het fenomeen rechts belichten pas ik ook geregeld toe; ook afhankelijk
van de situatie. Wat uitgebeten plekken betreft: Dit kun je in eerste plaats
redelijk tot goed corrigeren door te kijken hoeveel je rechts belicht, of
door naderhand wat in een Photoshop programma de uitgebeten stukken
wat neutraliseren.

Het voordeel van 't rechts belichten vind ik ook, dat bij hogere ISO-waar-
des de ruis minder opvalt in de donkere partijen. Bij onderbelichten zou
je de ruis alleen maar versterken in de donkere partijen.

Of ik overbelicht of onderbelicht, hangt trouwens ook af van de situatie.

groetjes Benny