. Ik heb de meeste kisten onderhand wel behandeld, maar de DC-9/MD-80 en DC-10/MD-11 ontbreken nog. Verder missen Embraer, Fokker en Saab nog. Zoals beloofd in mijn vorige topic: een post met wat tips om de verschillende soorten vliegtuigen uit elkaar te houden. Ik bespreek hierbij alleen de toestellen die je in Nederland kunt tegenkomen, met enkele extra's. Als extraatje zijn de namen van de toestellen gelinkt aan een pagina op Burgerluchtvaart, een grote website die ik twee jaar geleden (met 'n goeie vriend) heb gemaakt. Tussen haakjes, achter het type, staat de afkorting zoals deze in veel schema's wordt gebruikt.
Airbus
Hoewel veel mensen het een Frans bedrijf noemen, heeft de firma fabrieken in heel Europa. De grote toestellen worden in Toulouse, Frankrijk, gemaakt, maar veel kleinere kisten worden in Hamburg, Duitsland, geassembleerd. Onderdelen worden door de hele EU gemaakt.
Niet alleen de verschillende modellen hebben karakteristieke eigenschappen, de complete vloot van Airbus heeft ook een paar 'eigenaardigheden':
- De achterste cockpitruiten missen een 'hoekje' (bovenaan). Op deze foto zie je het duidelijk.
- De winglets zijn (behalve bij de A330/A340-serie) flink anders dan de modellen die Boeing monteert. Ze zijn niet recht, maar eerder driehoekig. Op deze foto zie je ze in close-up.
- De thrust-reversers zijn flink anders: bij Boeing (en vele anderen) schuift er een hele ring naar achteren, bij Airbus-motoren klappen er een paar stukken uit.
Naast deze twee punten zijn er nog een paar kleine verschillen tussen de toestellen van Boeing en Airbus. Mijn ervaring is echter dat je daar niet naar kijkt, omdat dat zulke kleine details zijn dat je de typenaam inmiddels ook al had kunnen lezen.
A300 (AB3 / ABF)
De eerste Airbus, geïntroduceerd in de jaren 70, was de A300. Het is een flinke kist die plaats biedt aan ruim 250 passagiers. Een belangrijke (maar nieuwere) concurrent is de Boeing 767.
- Twee motoren, onder de vleugel.
- Driehoekige winglets, achteraan de vleugel
- Vier deuren aan beide kanten van het toestel, waarbij nummer 1, 2 en 4 volwaardige deuren zijn, en de 3e een nooddeur is. Deur 1 en 2 zitten vrij dicht op elkaar, met maar 9 raampjes tussenruimte.
Op Schiphol zie je dit type regelmatig, meestal als vrachttoestel van DHL. Bovendien vliegt Iran Air met een passagiersversie.
A310 (310)
Niet veel anders dan de A300, maar een stukje korter. Inmiddels uit productie genomen en vervangen door de nieuwere A330. De Boeing 767 bleef nog steeds de grootste concurrent.
- Twee motoren, onder de vleugel.
- Het uiterlijk van de A300, maar dan met iets andere winglets. Ze beginnen meer en meer te lijken op het type waar Airbus ook de A320-familie mee uitrust.
KLM heeft er een tijdje mee gevlogen, maar verkocht de toestellen na slechte ervaringen.
A318/A319/A320/A321 (32S)
Dé verkoopknaller van Airbus, de A320-familie. Er zijn vier versies van dit toestel, de A318, 319, 320 en 321. Ze moeten concurreren met de Boeing 737, het best verkochte straalvliegtuig ter wereld.
- Twee motoren, onder de vleugel.
- De hele familie heeft een redelijk bolle neus, waar de Boeing 737 een vrij spitse snuit heeft.
- De winglets zijn het duidelijkste kenmerk.
- De A318 en A319 hebben allebei één nooddeur boven de vleugel, de A320 heeft er twee en de A321 heeft er geen. In plaats daarvan heeft dat toestel er een vóór en een achter de vleugel. Enige uitzondering op deze regel zijn de A319's van EasyJet: die hebben wel twee nooddeuren.
- Het motorgeluid is eveneens redelijk apart te noemen. Het jankt een stuk meer dan een Boeing doet.
Heel veel maatschappijen gebruiken deze toestellen en komen er mee naar Schiphol. EasyJet zie je er mee, maar ook maatschappijen als British Airways, Air France, Iberia, Air Malta, Turkish Airlines en TAP Portugal vliegen er mee.
A330 (330)
De opvolger van de A300 is de A330, die in 1987 werd gepresenteerd. Het is het kleinere zusje van de viermotorige A340.
- Twee motoren, onder de vleugels.
- Niet langer de driehoekige winglets van de eerdere modellen, maar rechthoekiger varianten die meer op de Boeing-winglets lijken. Ze staan wel verder naar buiten dan bij de Amerikaanse modellen het geval is.
- Vier deuren aan weerskanten: deur 1, 2 en 4 zijn groot, nummer 3 is kleiner (nooddeur). Wederom zitten deur 1 en 2 dicht op elkaar (9 raampjes tussenruimte bij de A330-200), maar ze zijn verder van elkaar verwijderd dan op de A300.
- De grotere A330-300 is een stuk langer, met name vóór de vleugel. De tussenruimte tussen deur 1 en 2 wordt dan ook groter.
Op Schiphol zie je veel van deze toestellen. KLM heeft een aantal A330-200's in haar vloot (met registraties PH-AO*), en ook Northwest/Delta vliegt ermee.
A340 (340)
De grotere broer van de hierboven beschreven A330. Twee motoren extra vormen het verschil.
- Vier motoren, twee onder elke vleugel. Bij de -200 en -300 is de diameter hiervan vrij klein, de -500 en -600 hebben dikkere motoren onder de vleugels. Zo gek als Boeing het maakt met de 777 wordt het echter niet.
- Dezelfde winglets als op de A330.
- In tegenstelling tot twee andere bekende viermotorig vliegtuigen (de 747 en A380) heeft dit toestel maar één verdieping. De enige (moderne) toestellen die ook in die configuratie rondvliegen zijn de Russische Ilyushin Il-82 en Il-96, die je zelden op Schiphol tegenkomt.
De A340 zie je er overigens ook niet vaak. Virgin Atlantic stuurt er soms één voor onderhoud, en in het zomerseizoen vliegt Turkish Airlines ermee. Ook Cathay Pacific heeft ze in haar vloot die soms op Schiphol komen. Dat zijn dan A340-300's: voor de langere types zul je naar Engeland moeten.
Antonov
Maker van het allergrootste vliegtuig ter wereld: Antonov. Er rollen vooral vrachtvliegtuigen van de band in Oekraïne. Ze komen niet vaak, maar áls ze Schiphol aandoen kun je verzekerd zijn van grote opkomst.
An-124 Ruslan
De 'kleinste' Antonov, maar alsnog gigantisch groot.
- Vier motoren, twee onder elke vleugel.
- Vleugel 'over' de romp.
- Veeeeeeeel wielen (5 dubbele aan elke kant).
- Openklapbare neus.
An-225 Mriya
De overtreffende trap van de An-124, en voor velen een droom (Mriya betekent droom in het Oekraïns) om ooit vast te mogen leggen.
- Zes motoren, drie onder elke vleugel.
- Vleugel 'over' de romp.
- Veeeeeeeel wielen (7 dubbele aan elke kant).
- Openklapbare neus.
- 'Dubbele staart': er is niet één verticaal vlak, maar er zijn er twee. Deze zijn aan weerszijden van de horizontale stabilisator gemonteerd.
British Aerospace / BAE Systems
Bekend van de Concorde (in samenwerking met het Franse Aérospatiale, een verre voorouder van Airbus) is British Aerospace (BAe). De Concorde vliegt jammer genoeg niet meer, maar één type is nog een regelmatige bezoeker op Schiphol.
Avro / BAE 146 (ARJ)
Een klein en zwaar-verpowered toestel is deze Avro. Vier motoren, maar een capaciteit van maximaal 112 passagiers. Wél makkelijk te herkennen.
- Vier motoren, twee onder elke vleugel.
- Vleugel 'over' de cabine, net als bij de grotere Antonov's.
- Hoog 'stabilo' (horizontale stabilisator, de vleugel aan de staart).
Boeing
De grootste en voor velen de bekendste vliegtuigfabrikant ter wereld is het Amerikaanse Boeing. Ze begonnen al in het begin van de vorige eeuw, en hebben sindsdien een flinke catalogus aan toestellen opgebouwd.
Net zoals Airbus hebben Boeing's wat speciale karaktertrekjes:
- De neuzen komen vaak overeen: de 707, 727 en 737 zijn voorzien van dezelfde neussectie, net als de 767 en 777. De neuzen zijn over het algemeen wat spitser, met de 757 als uitzondering.
- De romp schijnt (ik heb het zelf nog niet duidelijk kunnen ontdekken) rechter door te lopen tot de staart, waar de romp van Airbus-toestellen iets naar beneden afbuigt.
737 (737)
Het meest gebouwde straalverkeersvliegtuig: die moet wel 'ns op Schiphol te zien zijn. Niet 'wel eens', maar tig keer per dag. KLM heeft er veel, maar ook Transavia vliegt met dit type. Sterker nog, die laatste heeft alleen maar 737's in haar vloot.
- Twee motoren, onder de vleugels.
- Spitse snuit, zeker spitser dan die van de grote concurrent A320 (en consorten).
- Eventueel voorzien van gigantische winglets (die je inmiddels ook terugvind op de 757 en 767).
Er zijn een flink aantal versies van de 737. Voor een gedetailleerde beschrijving verwijs ik je door, maar een kort lijstje kon er wel vanaf. De -100 bestaat wel, maar is niet opgenomen: die zie je hier nooit.
- De 737-200 is te herkennen aan de lange, smalle motoren.
- De 737-300/-400/-500 zijn te herkennen aan de motoren met enigszins driehoekige luchtinlaat. De -300 en -500 zijn wat korter en hebben één nooduitgang boven de vleugel, de langere -400 heeft twee deurtjes.
- De 737-600/-700/-800/-900/-900ER kunnen voorzien zijn van eerder genoemde winglets. Dat hoeft niet, maar is vaak wel het geval. De -600 en -700 zijn kortere varianten (één nooddeur), de -800 en -900 zijn langer en hebben wederom twee deuren boven de vleugel. De -900ER is helemaal lang en heeft, in plaats van één, twee volwaardige deuren achter de vleugel. Er is één nooddeur aanwezig (boven de vleugel).
Zoals gezegd gebruiken KLM en Transavia dit toestel veel, maar ook Lufthansa, British Airways, SAS, Turkish Airlines, bmiBaby, en vele anderen vliegen ermee rond. De oudere types vind je vooral bij maatschappijen uit Oost-Europa, zoals LOT (Polen).
747 (747/74M (Combi-uitvoering))
De Queen of the Skies en volgens velen (inclusief ondergetekende) het allermooiste passagierstoestel ooit gebouwd. De 747, ook wel bekend als Jumbo Jet, is eenvoudig te herkennen en een traktatie voor oog én lens.
- Vier motoren, twee onder elke vleugel.
- Semi-dubbeldeks: het bovendek loopt tot ongeveer halverwege (afhankelijk van de versie).
Ook hier zijn weer verschillende versies. De oudere varianten zie je vooral nog in het vrachtcircuit, de -300 en -400 vliegen ook met passagiers.
- De 747-100 heeft het kortste bovendek van allen, met maar 3 raampjes.
- De -200 heeft meer ramen en een deur (helemaal vooraan) in het bovendek. Qua afmetingen is er echter geen verschil met de -100.
- De -300 heeft wél een langer bovendek, wederom met meer raampjes. De deur is in het midden geplaatst.
- De 747-400 (de laatste in de reeks) is praktisch identiek aan de -300, maar de -400 is altijd uitgerust met winglets.
KLM heeft een flinke vloot (26 toestellen) 747-400's. Andere maatschappijen die met dit type op Schiphol vliegen zijn China Airlines, Eva Air, Cathay Pacific, Northwest/Delta, Malaysia Airlines en (in uitzonderlijke gevallen) Royal Air Maroc. Surinam Airways komt dagelijks langs met een 747-300 (PZ-TCM), een ex-KLM toestel.
757 (757)
Groter dan de 737, maar nog steeds geen 'widebody': dat is de 757. Herkennen is eenvoudig, al zul je 'm daarvoor wel vrij dichtbij moeten hebben.
- Twee motoren, onder de vleugels.
- Zeer karakteristieke neus.
- Lang en smal: sommigen hebben het wel eens spottend over een 'rioolbuis met vleugels'.
- Steeds vaker voorzien van grote winglets, dezelfde als je op de 737's ziet.
Er zijn twee versies (de -200 en -300), waarvan alleen de eerste regelmatig op Schiphol te zien is. Qua deuren is er dezelfde opzet als bij de A330: 1, 2 en 4 zijn groot, 3 is een nooddeur net achter de vleugel. De -300 heeft er zes aan elke kant: 1, 2 en 6 zijn groot, 3 en 4 zijn klein (boven de vleugel) en 5 is een tussenmaatje.
Bekende gebruikers op Schiphol zijn Icelandair, Northwest?Delta, Continental en US Airways. Momenteel vliegt ook ArkeFly met een (gehuurde) 757: C-FLOX.
767 (767)
Het zustermodel van de 757, maar qua uiterlijk helemaal anders. De kist vult het gat tussen de 757 en de 747 en is de grootste concurrent voor de Airbus A330. De Boeing 787 Dreamliner zal de 767 opvolgen.
- Twee motoren, onder de vleugels.
- Nieuwe neussectie, die ook op de 777 gebruikt zou worden. Minder spits dan de 737, maar ook niet zo stomp als die van de 757.
- Steeds vaker voorzien van grote winglets, dezelfde als je op de 737's ziet.
Er zijn drie versies, waarvan de grootste (de -300 en -400ER) het meest voorkomen. Die eerste vliegt bij Martinair, al weten we niet hoe lang nog. De 767-400ER wordt vaak gezien in het kleurenschema van Delta en Continental Airlines. Het grote verschil is de lengte, wat ook blijkt uit de plaatsing en grootte van de deuren. De kleinste heeft één deur vóór de vleugels (twee boven de vleugels, en één aan het einde van de romp), de grootste heeft er twee (en heeft geen nooddeuren boven de vleugels).
777 (777)
De nieuwste Boeing die momenteel vliegt. De toestellen van deze fabrikant worden steeds meer 'standaard', maar gelukkig zijn er nog wat kenmerkende details te spotten.
- Twee gigantisch grote motoren, onder de vleugels. Er gaat een plaatje rond van 'n gefotoshopte KLM 777 die dit geweldig illustreert, maar die kan ik helaas niet meer vinden.
- Zelfde neus als de 767, al doet 'ie me bij de 777 meer denken aan de voorkant van de DC-10/MD-11.
- Redelijk hoge romp.
- Zonder winglets (ook niet als optie verkrijgbaar), maar (met uitzondering van de 777-200 en -200ER) met 'raked wingtips'. Hierbij lopen de vleugeleinden wat naar achteren, een optie die we steeds meer zullen gaan terugzien. Ook de nieuwe 787 en Airbus A350 zijn hiermee uitgerust.
Dit type zie je veel op Schiphol. KLM heeft er een flink aantal in dienst, maar ook Malaysia Airlines, Japan Airlines (JAL), Continental Airlines, United Airlines, Eva Air, Singapore Airlines en LAN vliegen ermee naar Amsterdam. In sommige gevallen gebeurt dat met de kortere 777-200ER, andere maatschappijen zetten een (onmiskenbaar) langere 777-300ER in. KLM heeft ze allebei. LAN Cargo komt bovendien een aantal keer per week met de 777F(reighter) naar Amsterdam. Dat type is nog maar kort in gebruik en maakte eerder dit jaar zijn eerste vlucht.
